Siz ishlashni xohlaysizmi (balki uydan), lekin chaqalog’ingiz sizga juda bog’langan deb qo’rqasiz, shuning uchun bundan hech narsa chiqmaydi deb o’ylaysizmi? Bunday shubhalar qo’shimcha yoki asosiy daromad haqida o’ylayotgan ko’plab onalarga tanish. Ayollarni qiynovchi savol: «Chaqaloq mensiz qanday eplaydi?»
Darhaqiqat, tashqi yordamisz biror narsa qilish qobiliyati nafaqat bolaga, balki ona uchun ham katta imkoniyatlarni ochib beradi. Agar chaqaloq ovqatlanishi, kiyinishi va o’zini o’zi o’yinlar bilan band qila olsa, ona charchamaydi va bundan tashqari, u o’z ishi bilan shug’ullanish uchun ajoyib imkoniyatga ega bo’ladi.
Sizningcha, bu faqat nazariy jihatdan mumkin, lekin amalda chaqaloq sizga «osilib yuradi» deb o’ylaysizmi ? Biz yetti farzandning onasi Mariya bilan gaplashdik va beshikdan boshlab bolalarda mustaqillikni qanday rivojlantirish mumkinligi haqida so’radik va siz bilan amalda sinovdan o’tgan qimmatli ma`lumotlar bilan bo’lishishga tayyormiz.
Mustaqillik-bu mahorat
Bolalarni imkon qadar erta mustaqil bo’lishga o’rgatish yaxshidir. «Siz bolani mustaqillikka o’rgatishni tashqi yordamisiz qila oladigan kichik topshiriqlardan boshlashingiz kerak. Va unga ma`lum bir ish uchun javobgar bo’lishni o’rgating: o’yinchoqlar yig’ishtirish, dasturxon yozishga yordam berish, ertangi kunga narsalarni tayyorlash va hokazo. Asta -sekin, hayotga biriktirilgan harakatlarning uyg’un ketma -ketligi u uchun odat bo’lib qoladi «., – deya Mariya o’z tajribasi bilan bo’lishadi.
Ha, siz farzandingizni foydali ko’nikmalarni qanchalik tez o’rgata boshlasangiz, o’z ishingiz uchun qimmatli vaqtni topish osonroq bo’ladi. Aytgancha, psixolog va mashhur kitoblar muallifi Anna Bikova ko’pchilikka «dangasa onalik» g’oyasini taqdim qildi va bu bolaning mustaqilligiga asoslangan.
Xo’sh, farzandlarida mustaqillikni rivojlantirmoqchi bo’lgan onalar nimalarni yodda tutish kerak?
Tabiiy ehtiyoj
Agar siz bolangiz hali ham juda yosh deb o’ylayotgan bo’lsangiz, unga mustaqil ravishda biror narsa qilish erkinligini bera olmasangiz, biz sizni ajablantirishga shoshilamiz. Ha, yangi tug’ilgan chaqaloq butunlay kattalarga, ayniqsa onaga bog’lanadi, lekin bola tezda o’rganadi! O’zingiz o’ylab ko’ring: Birinchidan, bola mustaqil ravishda boshini ushlab turishni, narsalarni ushlashni , keyin o’tirishni, emaklashni, qoshiqni ushlab turishni o’rganadi … Va bularning barchasi – tug’ilgandan keyingi birinchi yilda. Bilingki, bolalarda mustaqillikka intilish juda katta va u tug’ma.
Motivatsiyani topish
Agar mustaqillik bolaga o’rgatilishi kerak bo’lgan mahorat bo’lsa, unda motivatsiyani yodda tutish kerak. Axir, u har qanday narsani o’rganishdagi asosiy omil. Boshqacha aytganda, chaqaloqning o’zi yangi narsalarni o’rganishni xohlashi kerak. Ammo yosh bolada qanday motivatsiya bo’lishi mumkin? Avvalo, ularning shaxsiy ehtiyojlari (masalan, ovqatlanish yoki o’ynash), shuningdek, e`tibor va g’amxo’rlik, eng aziz va yaqin odamlarning mehrli so’zlari. Bundan tashqari, siz chaqaloqni o’zi biror narsa qilishga urinishi bilanoq uni maqtashingiz va rag’batlantirishingiz kerak. Ba`zi katta odamlar bolani maqtashdan qo’rqishadi, shuning uchun ular maqtovlarini tejaydilar. Agar siz ham chaqalog’ingizni taltaytirishdan qo’rqsangiz, 3 ta muhim qoidani eslab qoling:
- Samimiy va xizmatlari uchun maqtang – agar bola oddiy ish qilsa, «aqlligim» va «qoyil» so’zlarini behudaga sochishning hojati yo’q. Siz sevgingizni quchoqlash yoki mehrli tabassum bilan ifodalashingiz mumkin.
- Bolani emas, bolani harakatkarini maqtang. Masalan: «Kitoblar buncha chiroyli taxlangan, xonang juda tartibli va bu yerga kelish yoqimli.»
- Nimanidir bajara olmasa, bolangizni rag’batlantiring. Qachonki kichkintoy harakat qilsa -yu, lekin nimanidir bajara olmasa, o’ziga bo’lgan ishonchini yo’qotmaslik va ertami -kechmi muvaffaqiyatga erishadigan urinishlarini davom ettirish uchun uni rag’batlantirish juda muhimdir.
O’rganish printsipi
Agar bola hali kichkina bo’lsa, uni o’zingizni misol qilib o’rgatish yaxshiroqdir, chunki og’zaki tushuntirish samarasiz bo’ladi. Chaqaloqqa nimanidir qanday qilishni ko’rsating va u buni takrorlashni xohlaydi. Sizga sabr-toqat va bolaga bo’lgan cheksiz muhabbat kerak bo’ladi, chunki u yangi ko’nikmalarni darhol egallay olmaydi. Ba`zi hollarda siz uning qolini ushlab, uni boshqarishingiz kerak bo’ladi. Yordamingizni asta-sekin kamaytirish kerak bo’ladi.
Bolani mustaqol o’ynashga qanday o’rgatish kerak
Siz ham, aksariyat ota -onalar singari, «men bilan o’ynang» degan cheksiz iltimoslar dastidan to’shak ostiga yashirinishni xohlaysizmi? Ehtimol, quyidagi g’oyalar sizga muhim daqiqalarni, hatto bir necha soat bo’sh vaqtga ega bo’lishga yordam beradi.
Mavzu o’ylab toping
Ba`zan bolaga o’yin uchun g’oyani berishni kifoya – shunda uning tasavvuri to’la-to’kis ishlay boshlaydi. Esingizda bo’lsa, Leonov qahramoni qanday qilib bitta iborada bolalar bog’chasidagi nonushtani kosmik bayramga aylantirgan? Siz ham nimadir o’ylab toping! Masalan,siz ishlayotgan gigantsiz va bolangiz gigantning e`tiborini jalb qilmaslik uchun jim turishi kerak bo’lgan kichkina elflar orasida kattasi deya ishontiring.
Vazifalar bering
Bolalar topshiriqlarni, kvestlarni yoki shunchaki muhim (yoki undan ham yaxshiroq – «maxfiy») vazifalarni bajarishni yaxshi ko’radilar. Uyda beshta to’q sariq rangli narsalarni, sakkizta dumaloq buyumni va, masalan, uchta dumaloq buyumni topishga topshiriq bering. Siz nazorat ro’yxatini oldindan chizishingiz yoki chop etishingiz mumkin, bu yerda bola topilgan narsalar sonini belgilaydi.
Kattalarning mashg’ulotlari
Bolalar ota -onalari qilgan ishni qilishdan zavqlanishadi. Agar sizda eski, ishlamayotgan noutbuk yoki telefon bo’lsa, ularni bolangizga berishingiz mumkin, shunda u ham onasi yoki dadasi kabi «ishlaydi». Pirogni «pishirish» ga nima deysiz? Kichkintoyga piyola,miska , ozgina suv va un bering ,va u o’zini oshpaz deb his qilsin. Va agar siz laganga iliq suv quyib, unga ozgina shampun qo’shib, paypog’ini bersangiz, u yaxshilab yuvib, siqib, keyin osib ham qo’yishi mumkin. Siz o’nlab bunday «kattalar» mashg’ulotlarini o’ylab topishingiz mumkin, asosiysi – boshlash.
Ko’pchilikka faqat katta oilada qiziqarli mashg’ulotlar va o’yinlar tashkil etish, shuningdek, katta farzandlarga kichkinalarga qarab turishni tayinlash mumkin. Mariyaning ta`kidlashicha, oiladagi yagona farzandni ham mustaqil bo’lishga o’rgatish mumkin va shunday qilish kerak ham. Va siz allaqachon nimadan boshlashni bilasiz.